Endometrioza i adenomioza

Endometrioza to choroba polegająca na występowaniu ektopowych ( zlokalizowanych poza jamą macicy ) ognisk gruczołów endometrialnych wraz z ich podścieliskiem.

Endometrioza jest drugą pod względem częstości występowania ( 5-30% ) chorobą u kobiet w wieku reprodukcyjnym, jest rozpoznawana u blisko 50% kobiet niepłodnych i u około 30% kobiet z przewlekłym bólem miednicy mniejszej. Ponieważ powyższa statystyka opiera się na rozpoznaniu laparoskopowym, to rzeczywista częstość występowania w całej populacji pozostaje nieznana.

Do objawów edometriozy zalicza się:

Dolegliwość bólowe w miednicy małej
Bolesne miesiączki – charakterystyczną cechą jest narastanie dolegliwości w czasie
Plamienia miedzy miesiączkowe
Dyspareunia – bolesne stosunki
W przypadku zrostów bądź naciekania na innie narządy również dyshesia ( ból przy oddawaniu stolca ) oraz dyzuria ( bolesne oddawanie moczu )
Niepłodność

Endometrioza jest chorobą która ma udokumentowany, niekorzystny wpływ na płodność:

Wywołuje zmiany w składzie płynu otrzewnowego (wzrost objętości, wzrost liczby i aktywności markofagów, stężenia prostaglandyn i cytokin prozapalnych) przez co wywiera niekorzystny wpływ na plemniki i oocyt jak również interakcję plemnik-komórka jajowa
Wpływa na zaburzenie stosunków anatomicznych w miednicy małej: obecność zrostów i dolegliwości bólowych utrudnia odbycie stosunku, wywołuje zrosty i niedrożność jajowodów , a w przypadku torbieli endometrialnych również obniża rezerwę jajnikową i prowadzi do zahamowania owulacji
Negatywnie wpływa na funkcje endokrynną jajnika prowadząc do nieprawidłowego wzrostu pęcherzyka Graffa, przedwczesnego piku LH prowadzącego do lutinizacji niepękniętego pęcherzyka oraz zaburzenia fazy lutealnej
Upośledza funkcję endometrium doprowadzając do zaburzeń implantacji

Złotym standardem diagnostycznym w przypadku endometriozy pozostaje laparoskopia przydatna również do oceny zaawansowania choroby. Rezonans magnetyczny ( MRI ) służy do diagnostyki adenomiozy oraz stopnia naciekania przegrody odbytniczo-pochwowej, praktycznie nie przydatny w diagnostyce drobnych ognisk otrzewnowych. Rola ultrasonografii przez pochwowej ( USG TV ) w wykrywaniu endometriozy jest mocno ograniczona praktycznie niemal wyłącznie do stwierdzenia torbieli endometrialnych i ewentualnie endometriozy przegrody odbytniczo-pochwowej.

W przypadku gdy gruczoły endometrium wraz z podścieliskiem występują w mięśniu macicy mówimy o adenomiozie. Ektopowa tkanka ednometrialna wywołuje hipertrofię ( przerost ) i hiperplazję ( rozrost ) mięśniówki macicy. Może występować w formie rozsianej po całym mięśniu macicy lub dotyczyć tylko określonego fragmentu ( adenomyoma ).

U większości pacjentek przebieg choroby jest bezobjawowy ale adenomioza wiąże się z :

Bolesnym miesiączkowaniem
Dyspareunią
Przewlekłym bólem w miednicy mniejszej
Obfitymi miesiączkami
Krwawieniami miedzy miesiączkowymi
Powiększeniem macicy
Niepłodnością

Najdoskonalszą metodą diagnostyczną adenomiozy jest rezonans magnetyczny ( MRI ) który wykazuje się zarówno większą czułością jak i specyficznością w porównaniu do USG. USG TV w tym także ultrasonografia trójwymiarowa również odgrywa istotną rolę w diagnostyce adenomiozy.